Jadłospis dla osób chorujących na dnę moczanową

Dna moczanowa to rodzaj zapalenia stawów, którego przyczyną jest nadmierne stężenie kwasu moczowego we krwi (tzw. hiperurykemia) spowodowane zaburzeniami rozkładu białek zwanych purynami. Chorzy powinni jeść mało tłuszczów (które wpływają na wchłanianie zwrotne puryn), a więcej węglowodanów (które wzmagają wydalanie moczanów z moczem). Z diety należy wykluczyć pokarmy bogate w związki purynowe (np. szproty, sardynki oraz sosy i wywary z mięsa (np. rosół), galarety mięsne i rybne, ryby wędzone, galantyny, konserwy, golonka. Ponadto należy wykluczyć z diety czekoladę, marynaty, przyprawy korzenne, pieprz i musztardę. Aby ograniczyć ilość tłuszczu, warto zrezygnować z doprawiania zup śmietaną i masłem oraz z pieczenia i smażenia na tłuszczu, duszenia z obsmażaniem. Zalecane są natomiast ser, mleko, jaja, ryż i owoce, które zawierają bardzo małą ilość puryn lub w ogóle ich nie zawierają. Osoby z nietolerancją laktozy lub uczulone na kazeinę powinny spożywać nabiał jako jeden ze składników różnych dań (np. w budyniu, kluskach ruskich itp.).

Potrawy powinny być proste do przyrządzenia, łagodne, nie pikantne. Posiłki należy jeść regularnie (4-5 razy dziennie), przy czym ostatni 3-4 godziny przez snem (w nocy zwiększa się ilość zatrzymywanego w organizmie kwasu moczowego).

Do picia najlepsze będą woda, słabe napary herbat, kompoty, a w okresie napadów dny – wody alkaliczne. Picie dużej ilości wody (ok. 3l dziennie)powoduje wzrost wydalania kwasu moczowego z moczem oraz zapobiega tworzeniu się kamieni w nerkach.

Opracowanie merytoryczne:
dr n. med. Lucyna Pachocka

Dzień 1

• energia: 1624 kcal
• białko: 70,2g
• tłuszcz: 44,6g
• węglowodany: 265,5g
• błonnik pokarmowy: 32,3g

Śniadanie
Kanapki z pastą z makreli: makrela gotowana (1 kawałek, 50g), majonez (1/2 łyżeczki, 3g), ogórek kiszony (1/3 średniej szt., 35g), cebula (2 krążki, 20g), chleb pszenny (2 kromki, 70g)
Koktajl zielony: jarmuż (1-2 liście, 30g), kiwi (1 mała szt., 70g), woda (1 szkl., 200ml)

II Śniadanie
Makaron na mleku, owoc: makaron (3 łyżki przed ugotowaniem, 45g), mleko 2% tł., (1 szkl., 200ml), jabłko (2 mała szt., 100g)

Obiad
Zupa jarzynowa: włoszczyzna krojona w paski (1 mała szkl., 100g), ziemniak (1szt., 100g), koper (1 łyżeczka, 5g), olej rzepakowy (1/3 łyżeczki, 3g)
Zapiekana papryka nadziewana mięsem i warzywami, pieczone ziemniaki, ogórek kiszony: papryka czerwona (1 duża szt., 200g), chuda wieprzowina gotowana (1 plaster, 60g), marchew (1/2 średniej szt., 35g), natka pietruszki (mały pęczek, 15g), olej rzepakowy (1/2 łyżeczki, 3g), ziemniaki (2 szt., 200g), ogórek kiszony (1 mała szt., 50g)

Podwieczorek
Grahamka z białym serem: bułka grahamka (1 szt., 50g), margaryna (1 łyżeczka, 30g), chudy ser twarogowy (1 plasterek, 30g)
Sałatka owocowa: jabłko (1 mała szt., 100g), gruszka (1/2 małej szt., 50g), winogrona ciemne (5-8 szt., 30g), brzoskwinia/nektarynka/mango (1/3 szt., 30g)

Kolacja
Kanapka z piersią indyka: bułka grahamka (1 szt., 50g), pierś indyka (2 plasterki, 50g)
Surówka z papryki, marchwi, sałaty i pomidora: papryka czerwona (1/6 szt., 35g), marchew (1/3 średniej szt., 20g), pomidor (3 krążki, 30g), sałata rzymska (2 liście, 15g), olej rzepakowy (1 łyżeczka, 5g)
Do picia po posiłkach i między posiłkami najlepsza jest woda. Dla osób z dną moczanową zaleca się wypijanie ok. 3 litrów płynów dziennie.

Dzień 2

• energia: 1653 kcal
• białko: 90,2g
• tłuszcz: 53,5g
• węglowodany: 225,8g
• błonnik pokarmowy: 27,8g

Śniadanie
Kanapki z pastą z twarogu, rzodkiewki i papryki: chleb żytni jasny (1 kromka, 45g), margaryna (1 łyżeczka, 5g), chudy ser twarogowy (1/4 kostki, 50g), rzodkiewki (2-3 szt., 15g), papryka czerwona (1/2 szt., 100g), jogurt naturalny (1/3 opakowania, 50ml)

II Śniadanie
Kanapka z szynką, sałatą i pomidorem, kefir: chleb żytni jasny (2 cienkie kromki, 60g), margaryna (1 łyżeczka, 5g), szynka wieprzowa gotowana (1 cienki plaster, 20g), sałata (1-2 liście, 20g), pomidor (1 mała szt., 80g), kefir (1 szkl, 200ml)

Obiad
Zupa krem z dyni: dynia (1 grubszy kawałek, 100g), włoszczyzna (3 łyżki przed ugotowaniem, 50g), mleko 1,5%tł. (1szkl, 200ml)
Pieczeń z wołowiny, kasza gryczana, marchewka z groszkiem: pieczeń z wołowiny (100g), kasza gryczana (3 łyżki przed ugotowaniem, 45g), marchew (1 mała szt., 50g), groszek zielony (2 łyżki, 40g), olej rzepakowy (1 łyżeczka, 5g), mąka (1 łyżeczka, 5g)

Podwieczorek
Płatki jęczmienne z kefirem, owoc: płatki jęczmienne (2 łyżki, 30g), kefir (1szkl), gruszka (1 mała szt., 100g)

Kolacja
Ryba na parze, surówka z sałaty i pomidora, bułka grahamka: łosoś (1/2 porcji, 60g), sałata (4-5 liści, 35g), pomidory (1/4 małej szt, 40g), natka pietruszki (10 łyżeczek, 60g, oliwa z oliwek (2/3 łyżki, 10g), bułka grahamka (1szt., 50g)

Dzień 3

• energia: 1690,3 kcal
• białko: 81,8g
• tłuszcz: 42,5g
• węglowodany: 265g
• błonnik pokarmowy: 23,4g

Śniadanie
Omlet ze szczypiorkiem: jajo (1 średnia szt., 45g), mleko (1 szkl., 200ml), mąka (2 łyżki, 30g), szczypiorek (2 łyżeczki, 10g), olej rzepakowy do posmarowania patelni (1/2 łyżeczki, 3g)
Surówka: papryka czerwona (1/4 szt., 50g), cebula (1krążek, 10g), pomidor (1 mała szt., 80g), sałata (3-4 liście, 30g), olej rzepakowy (1/2 łyżeczki, 3g)

II Śniadanie
Kanapka z szynką gotowaną: chleb żytni razowy (2 kromki, 70g), margaryna (2 łyżeczki, 10g), szynka wieprzowa gotowana (1 plaster, 20g)
Sałatka owocowa: gruszka (1/3 szt., 30g), banan (1/4 szt., 30g), jabłko (1/3szt., 40g)
Kefir (1 szkl., 200ml)

Obiad
Zupa pomidorowa z makaronem: włoszczyzna (3 łyżki przed ugotowaniem, 50g), makaron 2-jajeczny (2 łyżki przed ugotowaniem, 30g), koncentrat pomidorowy (1/2 małej puszki, 15g), natka pietruszki (1 łyżeczka, 5g)
Wołowina duszona, gotowane ziemniaki, mizeria i gotowana marchewka: wołowina (2/3 porcji, 80g), ziemniaki gotowane (2-3 szt., 200g), natka pietruszki (1 łyżeczka, 5g), ogórek (1 mała szt., 50g), jogurt naturalny 2%tł. (2 łyżki, 30ml), marchewka (3 łyżki, 100g), margaryna (1 łyżeczka, 5g)

Podwieczorek
Kisiel z tartym jabłkiem, kefir: skrobia ziemniaczana (1 czubata łyżeczka, 15g), jabłko (1 mała szt., 100g), woda (3/4 szkl., 15ml), cukier (1 łyżeczka, 5g), kefir (1 szkl., 200ml)

Kolacja
Pierś indyka gotowana na parze, makaron gryczany, surówka z sałaty: pierś indyka gotowana na parze (1/2 porcji, 50g), makaron gryczany (80g, porcja po ugotowaniu), koncentrat pomidorowy (1/2 małej puszki, 15g), sałata (4-5 liści, 35g), sok z cytryny (1/2 łyżeczki, 3g), oliwa z oliwek (1 łyżeczka, 5g)

Dzień 4

• energia: 1630 kcal
• białko: 71,5g
• tłuszcz: 46,7g
• węglowodany: 252,6g
• błonnik pokarmowy: 24,1g

Śniadanie
Ryż na mleku, owoc: ryż biały (3 łyżki przed ugotowaniem, 45g), mleko 1,5%tł. (2/3 szkl., 150ml), mandarynka (1 mała szt., 50g)

II Śniadanie
Sałatka z piersi indyka z pomidorem, papryką, cebulą, pieczywo: pierś indyka (bez skóry (gotowana na parze (1 cienki plaster, 50g), pomidor (1/4 średniej szt., 30g), papryka czerwona (1/6 średniej szt., 30g), cebula (1 plaster, 20g), sok z cytryny (2łyżeczki, 10ml), olej rzepakowy (1 łyżeczka, 5g), chleb żytni razowy (1 kromka, 45g), margaryna (1 łyżeczka, 5g)

Obiad
Zupa ogórkowa: włoszczyzna krojona w paski (1/2 szkl., 60g mrożonki), ogórek kiszony (1/2 średniej szt., 35g), ziemniaki (1,5 szt., 150g), czosnek (2 ząbki, 5g), cebula (1 krążek, 10g), szynka wieprzowa (35g, odłóż do przygotowania zapiekanki)
Zapiekanka z makaronu z wieprzowiną i warzywami: makaron gryczany (1/2 opakowania przed ugotowaniem), gotowana szynka wieprzowa (35g z zupy), papryka czerwona (1 mała szt., 120g), koncentrat pomidorowy (2/3 małej puszki, 25g), olej rzepakowy (1 łyżeczka, 5g), cebula (1 krążek, 10g), czosnek (2 ząbki, 5g)

Podwieczorek
Pudding z kaszy jaglanej ze śliwkami: kasza jaglana (3 łyżki przed ugotowaniem, 45g), mleko 2% (1/3 szkl., 70g), miód (1 łyżeczka, 5g), śliwki (1-2 szt., 20g)

Kolacja
Kanapki z polędwicą, bawarka (mleko z herbatą): chleb żytni razowy (2 kromki, 70g), margaryna (2 łyżeczki, 10g), polędwica wieprzowa (4 cienkie plasterki, 40g), sałata (1-2 liście, 10g), mleko 1,5% (1 szkl., 200ml)

Dzień 5

• energia: 1640 kcal
• białko: 89g
• tłuszcz: 50g
• węglowodany: 230,3g
• błonnik pokarmowy: 24,7g

Śniadanie
Naleśniki z serem, dżemem i kawałkami pomarańczy, maślanka: mleko 2% (2-3 łyżki, 30 ml), 1 jajo (50g), mąka (3 łyżki, 45g), olej rzepakowy (1 łyżeczka, 5g), chudy ser twarogowy (1 cienki plaster, 25g), dżem morelowy niskosłodzony (1 płaska łyżka, 15g), pomarańcza (1/2 szt., 70g), maślanka (150 ml)

II Śniadanie
Kanapki z pieczoną piersią z indyka, cykorią i jabłkiem: chleb żytni razowy (2 kromki, 70g), margaryna (2 łyżeczki, 10g), pieczona pierś indyka (2 cienkie plasterki, 30g), cykoria (2 liście, 20g), jabłko pokrojone w plasterki i ułożone na kanapce (1 mała szt. 100g)

Obiad
Barszcz czerwony z włoszczyzną: burak czerwony (1 średnia szt., 70g), włoszczyzna krojona w paski (1/2 szkl., 60g mrożonki), ziemniaki (1 szt., 100g), jogurt naturalny (1 czubata łyżka, 20ml)
Pieczona pierś z indyka, kasza, surówka z kapusty kiszonej i marchewki: kasza gryczana (2 łyżki przed ugotowaniem, 30g), pieczona pierś z indyka bez skóry (80g), kapusta kiszona (1/2 szkl., 50g), marchew (1/3 dużej szt., 30g), olej rzepakowy (1 łyżeczka, 5g), natka pietruszki (1/2 łyżeczki, 3g)

Podwieczorek
Kanapki z białym serem, gruszką, miodem i orzechami włoskimi, kefir: chleb pszenny (2 kromki, 70g), margaryna (2 łyżeczki, 10g), sałata (2 liście, 10g), chudy ser twarogowy (2 plasterki, 50g), miód (1,5 łyżeczki, 8g), gruszka (1/3 szt., 20g), posiekane orzechy włoskie (1 łyżeczka, 10g), kefir (150ml)

Kolacja
Kanapka z szynką gotowaną: szynka gotowana (1 plasterek, 20g), chleb żytni razowy (1 kromka, 35g), margaryna (1 łyżeczka, 5g)
Sałatka z jajkiem i pomidorem: 1 jajo ugotowane na twardo (50g), sałata (2-3 liście, 20g), pomidor (1 mała szt., 80g)

Dzień 6

• energia: 1675 kcal
• białko: 76,5g
• tłuszcz: 43,6g
• węglowodany: 273g
• błonnik pokarmowy: 31,6g

Śniadanie
Jogurt naturalny z płatkami owsianymi i jabłkiem: płatki owsiane (3 łyżki, 45g), jogurt naturalny 2% (1 szkl, 200ml), jabłko (1 średnia szt., 150g) Kanapki z jajkiem, sałatą i pomidorem: chleb żytni razowy (2 kromki, 70g), margaryna (2 łyżeczki, 10g), jajo ugotowane na twardo (50g), sałata (23 liście, 20g), pomidor (1 mała szt., 80g)

II Śniadanie
Twarożek z warzywami, pieczywo: chudy ser twarogowy (1/4 kostki, 50g), jogurt naturalny 2% (50ml), rzodkiewki (2 szt., 15g), papryka czerwona (1/4 średniej szt., 45g), pomidor (1 mała szt., 80g), chleb żytni razowy (1 kromka, 35g), margaryna (1 łyżeczka, 5g)

Obiad
Zupa cebulowa: włoszczyzna krojona w paski (3 łyżki przed ugotowaniem, 50g), cebula (1-2 szt., 100g), ziemniaki (1 mała szt., 50g)
Ryba pieczona, ryż brązowy, surówka z kapusty pekińskiej i marchwi: ryba (100g), ryż brązowy (3 łyżki przed ugotowaniem, 45g), kapusta pekińska (100g), marchew (1/4 szt., 20g), oliwa z oliwek (2/3 łyżki, 10g), koperek (1 łyżeczka, 5g)

Podwieczorek
Budyń bananowy, herbata: banan (1 mała szt., 120g), skrobia ziemniaczana (1 łyżka, 15g), mleko 2% (2/3 szkl., 150ml), cukier (1 łyżeczka, 5g)

Kolacja
Makaron z serem białym, owoc: chudy ser twarogowy (1/4 kostki, 50g), makaron bezjajeczny z semoliną (3 łyżki przed ugotowaniem, 45g), margaryna (1 łyżeczka, 5g), gruszka (1 mała szt., 100g)

Dzień 7

• energia: 1615 kcal
• białko: 95,1g
• tłuszcz: 52,7g
• węglowodany: 215g
• błonnik pokarmowy: 27,8g

Śniadanie
Płatki owsiane na mleku, kiwi: schłodzone mleko 2% (2/3 szkl., 150ml), płatki owsiane błyskawiczne (3 łyżki, 45g), kiwi (1 szt., 100g)
Kanapka z pieczonym schabem: chleb żytni razowy (1 kromka, 35g), margaryna (1 łyżeczka, 5g), pieczony schab (2 plasterki, 30g), sałata (2-3 liście, 20g), pomidor (4 plastry, 80g)

II Śniadanie
Jaja na miękko, sałatka z pomidora, sałaty lodowej i cebuli, pieczywo: 2 małe jaja (80g), pomidor (1/2 średniej szt., 50g), cebula (1 krążek, 10g), sałata lodowa (1-2 liście, 20g), oliwa (1 łyżeczka, 5g), chleb graham (1,5 kromki, 50g)

Obiad
Zupa krem z marchwi: marchew (1/2 średniej szt., 35g), włoszczyzna krojona w paski (1 mała szklanka, 100g), ziemniak (1/2 szt., 50g), jogurt naturalny (2/3 łyżki, 10g), natka pietruszki do posypania (1 łyżeczka, 5g)
Indyk zapiekany z suszonymi pomidorami, ziemniaki pieczone z ziołami, surówka z czerwonej papryki i ogórka: indyk (1 plaster, 80g), pomidory suszone w oleju (2 łyżki, 20g), ziemniaki (1,5 szt., 150g), natka pietruszki (2 łyżeczki, 10g), ogórek świeży (1/3 średniej szt., 35g), papryka czerwona (1/6 średniej szt., 35 g), jogurt naturalny (2/3 łyżki, 10g)

Podwieczorek
Budyń, owoc: mleko 1,5% (2/3 szkl., 150 ml), skrobia ziemniaczana (1 łyżka, 15g), cukier waniliowy (1 łyżeczka, 5g), jabłko (1 szt., 100g)

Kolacja
Kanapki z pastą z serka homogenizowanego i ogórka, kefir: chleb żytni razowy (1 kromka, 35g), serek homogenizowany (100g), ogórek świeży (1 mała szt., 50g), kefir 2% (1 szkl., 200ml)