Hipercholesterolemia - 3 proste kroki do zdrowia
Hipercholesterolemia oznacza zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi. Przez długi czas nie powoduje odczuwalnych objawów, jednak podwyższony przez wiele lat poziom cholesterolu powoduje tworzenie się płytek miażdżycowych, które stopniowo zwężają światło naczyń, zmniejszając,a nawet niekiedy zupełnie blokując przepływ krwi. Małe płytki mogą odrywać się od ściany naczynia, powodując zatkanie tętnicy, co w konsekwencji może prowadzić np. do potencjalnie śmiertelnego zawału serca albo niedokrwiennego udaru mózgu.
Krok 1 – ZDROWA DIETA
Zdrowa dieta powinna być niskokaloryczna, zapewniając u osób z nadwagą lub otyłością stopniowe zmniejszanie masy ciała o około 10% w ciągu 6-12 miesięcy.
Przykładem zdrowej diety może być bogata w warzywa i owoce oraz pełnoziarniste produkty zbożowe dieta śródziemnomorska. W diecie śródziemnomorskiej istotne miejsce obok warzyw i owoców zajmują ryby i owoce morza, a podstawowym tłuszczem jest oliwa z oliwek. Czerwone mięso, tłuszcze zwierzęce oraz jaja występują w diecie śródziemnomorskiej bardzo rzadko. Korzystny wpływ diety śródziemnomorskiej na kondycję układu sercowo-naczyniowego potwierdzono w licznych badaniach naukowych.
Już po 27 miesiącach stosowania diety śródziemnomorskiej wykazano nawet 70% zmniejszenie występowania kolejnego zawału serca oraz 76% zmniejszenie występowania zgonów związanych z chorobą wieńcową.
Typowa polska dieta, bogata w czerwone mięso, tłuszcze pochodzenia zwierzęcego i ciężkie sosy, jest niestety daleka od korzystnej dla układu sercowo-naczyniowego diety śródziemnomorskiej.
Wprowadź zmiany w diecie
- zdecydowanie ogranicz do minimum spożycie mięsa wieprzowego lub całkowicie z niego zrezygnuj, zastępując je drobiem, mięsem królika oraz tłustymi rybami morskimi
- przynajmniej dwa razy w tygodniu jedz tłuste ryby morskie
- ogranicz lub przynajmniej wyeliminuj z diety tłuste wędliny (boczek, kiełbasy), produkty garmażeryjne (pasztety) i podroby
- wprowadź do swojej diety rośliny strączkowe, które jako doskonałe źródło białka mogą z powodzeniem – przynajmniej częściowo – zastąpić mięso
- ogranicz spożycie soli do nie więcej niż 5g (jednej łyżeczki) dziennie – zamiast soli w wielu przypadkach można stosować aromatyczne zioła oraz sok z cytryny
- zrezygnuj z gotowych mieszanek przypraw (wiele z nich zawiera dużą ilość soli), zastępując je jednorodnymi przyprawami lub świeżymi ziołami
- zrezygnuj z żywności przetworzonej w postaci gotowych do odgrzania potraw
- zrezygnuj ze smażenia, zastępując je duszeniem, gotowaniem na parze albo pieczeniem
- zrezygnuj z ciężkich tłustych sosów i dressingów – zastąp je olejem z oliwek, olejem rzepakowym, sokiem z cytryny lub sosem winegret
Wszystkie posiłki komponuj tak, aby połowę talerza zajmowały warzywa i/lub owoce, jedną czwartą produkty zwierzęce zawierające białko, a pozostałą jedną czwartą produkty zbożowe (najlepiej z pełnego przemiału).
Krok 2 – AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Ważnym uzupełnieniem zdrowej diety jest dostosowana do możliwości organizmu aktywność fizyczna. Regularny wysiłek fizyczny, szczególnie ćwiczenia areaobowe, nie tylko przyczyniają się do zmniejszenia masy ciała i poprawy kondycji układu sercowo-naczyniowego oraz ogólnego samopoczucia, ale także korzystnie wpływa na profil lipidowy, ciśnienie tętnicze oraz poziom glukozy. Ważne jest, by aktywność fizyczna była regularna, najlepiej codzienna i trwała przynajmniej 30-45 minut dziennie.
Krok 3 – LECZENIE FARMAKOLOGICZNE
Jeśli wprowadzone zmiany stylu życia okażą się niewystarczająco skuteczne, konieczne może okazać się rozpoczęcie leczenia farmakologicznego. Aktualnie, na podstawie dowodów pochodzących z badań naukowych, w przypadku hipercholesteromii najczęściej stosowane są leki z grupy statyn.
Statyny hamują działanie enzymu, który jest odpowiedzialny za wytwarzanie cholesterolu w wątrobie. Powodują także zwiększenie wychwytywania cholesterolu LDL („złego cholesterolu”) z krwi, obniżając jego poziom. Ponadto statyny działają na ściany naczyń tętniczych, hamując rozwój zmian miażdżycowych.
Nowoczesne statyny są lekami nie tylko skutecznymi, ale także bezpiecznymi.
W jednym zbadań klinicznych oceniając stosowanie statyn wykazano, że u pacjentów stosujących statynę już po 12 miesiącach leczenia średnie stężenie cholesterolu LDL było aż o 50% niższe niż początkowo, a stężenie trójglicerydów było niższe o 17%, co wiązało się z istotnym zmniejszeniem ryzyka wystąpienia zawału serca oraz udaru mózgu, a nawet niestabilnej choroby wieńcowej.
opracowanie: lek. Lidia Michalak-Mroczkowska
specjalista chorób wewnętrznych